Skarbnica Wiedzy

B

 

broker ubezpieczeniowy

osoba upoważniona przez ubezpieczonego do stałego bądź doraźnego dokonywania w jej imieniu czynności prawnych lub faktycznych związanych z zawieraniem bądź wykonywaniem umów ubezpieczenia albo pośredniczenia przy zawieraniu umów ubezpieczenia na rzecz ubezpieczającego

 

C

 

centrum alarmowe

podmiot wskazany przez ubezpieczyciela, któremu ubezpieczający obowiązany jest zgłosić zaistnienie zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową. Centrum alarmowe wykonuje dodatkowo funkcje pomocowe wobec ubezpieczonego załatwiając za niego szereg spraw związanych z ubezpieczeniem

 

certyfikat

podobnie jak polisa jest to dokument, zaświadczenie potwierdzające zawarcie umowy ubezpieczenia. Ta forma dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia stosowana jest najczęściej w ubezpieczeniach morskich i przy transakcjach w handlu zagranicznym

 

cesja

przeniesienie praw wynikających z umowy ubezpieczenia. Najczęściej spotyka się cesję praw z ubezpieczenia na rzecz banku udzielającego kredytu lub zakładu ubezpieczeń w ubezpieczeniu autocasco, mieszkań i domów. Podmiot na który dokonywana jest cesja staje się dysponentem praw do przedmiotu cesji. Inaczej mówiąc cesja jest umową przelewu wierzytelności, na podstawie której cesjonariusz - osoba trzecia w stosunku do stron umowy ubezpieczenia (np. bank) nabywa przyszłą wierzytelność (np. z umowy ubezpieczenia - odszkodowanie), czyli zastrzeżenie w dokumentach ubezpieczenia, zobowiązujące ubezpieczyciela do wypłacenia odszkodowania dla osoby na rzecz, której ustanowiono zastrzeżenie

 

D

 

dokumenty ubezpieczeniowe

dokumenty potwierdzające zawartą umowę ubezpieczenia oraz inne z nią związane tj. wniosek, polisa, załączniki, aneksy, certyfikaty, polisy, umowy ubezpieczenia (owu, umowy generalne i indywidualne)

 

doubezpieczenie

przywrócenie wysokości sumy ubezpieczenia po szkodzie (patrz też ubezpieczenia na sumy stałe)

 

K

 

konsumpcja sumy ubezpieczenia

suma ubezpieczenia ulega zmniejszeniu o taką kwotę, w jakiej wypłacono odszkodowanie, przy czym wypłata odszkodowania w wysokości równej sumie ubezpieczenia powoduje rozwiązanie umowy ubezpieczenia, chyba że co występuje w praktyce umowa przewiduje inne rozwiązania. Charakterystyczne dla ubezpieczeń na sumy stałe

 

L

 

likwidacja szkody

szereg czynności podejmowanych i wykonywanych przez zakład ubezpieczeń w celu ustalenia przyczyn szkody oraz odpowiedzialności za szkodę, a także ustalenie wysokości należnego odszkodowania/świadczenia uprawnionej osobie

 

M

 

multiagent ubezpieczeniowy

przedsiębiorca, który działa na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń i w ich imieniu podejmuje czynności związane z zawieraniem i wykonywaniem umowy ubezpieczenia. Ta kategoria agentów odpowiada za swoje czynności we własnym zakresie - ma również obowiązek ubezpieczyć się w zakresie swojej odpowiedzialności cywilnej

 

N

 

nadubezpieczenie

ubezpieczenie powyżej wartości ubezpieczonego mienia (interesu majątkowego). w razie szkody zakład ubezpieczeń wypłaci odszkodowanie w granicach wartości rzeczywistej utraconego lub uszkodzonego mienia jego wartości księgowej albo według faktycznej wartości nowej w zależności od przyjętego w umowie systemu. Od zakładu ubezpieczen można oczekiwać zwrotu nadpłaconej składki

 

niedoubezpieczenie

ubezpieczenie poniżej wartości ubezpieczanego mienia. W przypadku wystąpienia szkody przy niedoubezpieczeniu standardowo odszkodowanie jest proporcjonalne do wysokości sumy ubezpieczenia i faktycznej wartości mienia. Praktycznie mówiąc w razie szkody wypłata odszkodowania jest uzależniona od stosunku sumy ubezpieczenia do faktycznej wartości mienia (zasada proporcji ) albo w niektórych przypadkach odpowiada wysokości szkody, w granicach sumy ubezpieczenia (zasada pierwszego ryzyka)

 

nieszczęśliwy wypadek

nagłe zdarzenie losowe wywołane przyczyną zewnętrzną, w wyniku którego ubezpieczający - niezależnie od swojej woli - doznał uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub zmarł

 

O

 

ochrona ubezpieczeniowa

ochrona, jaką gwarantuje zakład ubezpieczeń, zgodnie z warunkami określonymi w umowie ubezpieczenia, w zamian za składkę

 

odszkodowanie

kwota, którą ubezpieczyciel powinien wypłacić z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia majątkowego w przypadku zaistnienia określonego w umowie ubezpieczenia zdarzenia. Odszkodowanie wypłacane jest w granicach sumy ubezpieczenia (sumy gwarancyjnej)

 

ogólne warunki ubezpieczenia (o.w.u.)

wzorzec umowny, mający zastosowanie do umowy ubezpieczenia, stanowiący jej integralną część. O.w.u. określają w szczególności przedmiot i zakres ubezpieczenia, sposób zawierania umów ubezpieczenia, zakres i czas trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela, prawa i obowiązki stron umowy ubezpieczenia, sposób ustalania wysokości szkód oraz wypłaty odszkodowań lub świadczeń

 

P

 

polisa

dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia. jest wystawiana przez zakład ubezpieczeń. W ubezpieczeniach dowolnych rozróżnia się następujące rodzaje polis: 1. jednostkowe - w ubezpieczeniu określonego mienia, odpowiedzialności cywilnej lub osoby; 2. obrotowe - występują m.in. w ubezpieczeniach transportowych; 3. zbiorowe i grupowe - w ubezpieczeniach osobowych i oc; 4. blokowe - obsługiwane w uproszczonej formie przeważnie przez pośredników ubezpieczeniowych

 

powódź

zalanie terenów w następstwie podniesienia się wody w korytach wód płynących i stojących

 

pożar

działanie ognia, który przedostał się poza palenisko lub powstał bez paleniska i mógł rozprzestrzenić się o własnej sile

 

prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia losowego

metoda ustalania częstotliwości występowania określonych zdarzeń losowych takich jak powódź, grad, pożar itd.; prawdopodobieństwo ustala się na podstawie obserwacji statystycznych prowadzonych w okresach wieloletnich, zależnie od rodzaju zdarzeń losowych, niezbędnych do przeprowadzenia kalkulacji wysokości składek ubezpieczeniowych

 

R

 

regres

regres ubezpieczeniowy - uprawnienie zakładu ubezpieczeń do żądania od sprawcy szkody zwrotu całości lub części wypłaconego przez zakład ubezpieczeń odszkodowania. Inaczej mówiąc to przejście na ubezpieczyciela, z chwilą wypłaty odszkodowania i do jego wysokości, praw przysługujących ubezpieczającemu w stosunku do osoby trzeciej odpowiedzialnej za szkodę

 

rozbój

zabór mienia przy użyciu lub groźbie natychmiastowego użycia przemocy fizycznej wobec ubezpieczającego (lub osób bliskich) albo doprowadzeniu ubezpieczającego (lub osób bliskich) do stanu nieprzytomności lub bezbronności

 

S

 

składka ubezpieczeniowa

suma pieniężna należna ubezpieczycielowi za udzieloną przez niego ochronę ubezpieczeniową. Z punktu widzenia ekonomicznego składka ubezpieczeniowa bywa traktowana jako opłata (cena) za udzieloną ochronę ubezpieczeniową

 

sposoby rozliczania szkody komunikacyjnej

1. metoda kosztorysowa - towarzystwo ubezpieczeniowe może wypłacić odszkodowanie w wysokości kosztów naprawy wyliczonych wg obowiązujących kosztorysów. Z zastosowaniem tej metody ubezpieczony otrzymuje wyliczoną kwotę odszkodowania i nie musi przedstawiać rachunków z naprawy. Ile będzie kosztowała naprawa i czy jej dokona uzależnione jest wyłącznie od ubezpieczającego.

2. metoda serwisowa - sposób wypłacania odszkodowania oparty na poniesionych kosztach naprawy pojazdu. Wysokość wypłaty odszkodowania zależy od wysokości rachunku, przedstawionego przez warsztat, który wystawił go za swoje usługi. W pierwszej kolejności ubezpieczający naprawia pojazd na swój koszt, a dopiero potem otrzymuje zwrot kosztów w postaci wypłaty odszkodowania. Towarzystwa ubezpieczeniowe coraz szerzej umożliwiają ubezpieczającym bezgotówkową naprawę uszkodzonego pojazdu, przy czym zwykle to towarzystwo ubezpieczeniowe wskazuje warsztat, w którym ubezpieczający może dokonać naprawy bezgotówkowej.

 

suma ubezpieczenia

suma pieniężna, na którą ubezpieczono mienie, zdrowie, życie. W ubezpieczeniach majątkowych suma ubezpieczenia stanowi zazwyczaj górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela i z założenia powinna odpowiadać aktualnej wartości ubezpieczonego majątku. Natomiast sumę ubezpieczenia osobowego określa się w praktyce na podstawie przybliżonej wartości potrzeb, które mogą powstać w wyniku wypadku losowego

 

szkoda

majątkowy lub niemajątkowy skutek zdarzenia losowego objętego ubezpieczeniem, odnoszący się do mienia lub osoby objętej ubezpieczeniem, albo jej odpowiedzialności cywilnej, poniesiony przez jedną osobę poszkodowaną, przy czym w razie większej liczby osób poszkodowanych wskutek jednego zdarzenia losowego objętego ubezpieczeniem każdą osobę uważa się za dotkniętą odrębną szkodą, a w ubezpieczeniach komunikacyjnych każdy pojazd dotknięty zdarzeniem losowym objętym ubezpieczeniem traktuje się jako odrębną szkodę

 

szkoda całkowita

całkowite zniszczenie lub utrata przedmiotu ubezpieczenia

 

szkoda na osobie

śmierć, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia

 

szkody w mieniu

uszkodzenie, zniszczenie lub utrata rzeczy ruchomej bądź nieruchomości

 

U

 

ubezpieczający

osoba (fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej) zawierająca umowę ubezpieczenia zobowiązana do zapłaty składki ubezpieczeniowej

 

ubezpieczenie

pojęcie definiowane w różnorodny sposób. Zgodnie z doktryną jest to "urządzenie gospodarcze zapewniające pokrycie przyszłych potrzeb majątkowych, wywołanych u poszczególnych jednostek przez odznaczające się pewną prawidłowością zdarzenia losowe, w drodze rozłożenia ciężaru tego pokrycia na wiele jednostek, którym te same zdarzenia zagrażają (za J. Łozowski, Wstęp do nauki o ubezpieczeniach, Warszawa 1948 r.)

 

ubezpieczony

osoba na rzecz której zawarto umowę ubezpieczenia, podlegająca ochronie ubezpieczeniowej

 

ubezpieczyciel

zakład ubezpieczeń, towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych, strona umowy ubezpieczenia, zapewniająca ochronę ubezpieczeniową na wypadek określonych zdarzeń

 

uderzenie pioruna

działanie elektryczności atmosferycznej na ubezpieczone mienie

 

udział własny i franszyzy

umownie określane kwotowe lub procentowe ograniczenia w wypłacanych odszkodowaniach. Zasadniczo są ich dwa rodzaje tj. franszyzy integralne i udziały własne w szkodzie - te ostatnie zwane także franszyzami redukcyjnymi. Franszyzy integralne charakteryzują się tym, że zakład ubezpieczeń nie uruchamia ubezpieczenia przy szkodach do określonej wysokości w celu wyeliminowania z obsługi likwidacyjnej drobne szkody, gdzie koszt związany z prowadzeniem postępowania likwidacyjnego przekroczyłby wartość samej szkody. Udziały własne (franszyzy redukcyjne) zwykle są określone procentowo np. 10% w każdej szkodzie albo rzadziej kwotowo np. 500 euro czy 5000 zł w każdej szkodzie rzeczowej. W ofertach spotyka się także przypadki mieszane określenia franszyz np. 10% w każdej szkodzie rzeczowej ale nie więcej lub nie mniej niż 2000 zł. Franszyza redukcyjna ogranicza wypłacane odszkodowanie na określonych w niej zasadach i głównie ma za zadanie stanowić czynnik motywujący poszkodowanego do podwyższonej staranności i dbałości o swój majątek, gdyż w sytuacji jego utraty zakład ubezpieczeń nie będzie kompensował szkody w całości a pomniejszy odszkodowanie o wartość określonej umową franszyzy, która to obciąży poszkodowanego. Przeciwnie do franszyz integralnych zwykle udziały własne (franszyzy redukcyjne) można wykupić tzn. zakład będzie odpowiadał za całość szkody, ale jest to związane z koniecznością opłacenia dodatkowej składki

 

umowa ubezpieczenia

według art.805 kc (kodeks cywilny) "przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę"

 

W

 

wybuch

gwałtowna zmiana stanu równowagi układu z jednoczesnym wyzwoleniem się gazów, pyłów lub pary, wywołanym ich właściwością rozprzestrzeniania się; w odniesieniu do naczyń ciśnieniowych i innych tego rodzaju zbiorników warunkiem uznania zdarzenia za wybuch jest, aby ściany tych naczyń i zbiorników uległy rozdarciu w takich rozmiarach, iż wskutek ujścia gazów, pyłów, pary lub cieczy nastąpiło nagłe wyrównanie ciśnień; wybuch jest to również implozja polegająca na uszkodzeniu zbiornika lub aparatu próżniowego ciśnieniem zewnętrznym

 

wyłączenia ochrony ubezpieczeniowej

przypadki zdarzeń szkodowych, za które zakład ubezpieczeń na podstawie umowy ubezpieczenia nie odpowiada. W ubezpieczeniach mieszkaniowych katalog wyłączeń ochrony ubezpieczeniowej jest określony przez zakłady ubezpieczeń podobnie, występują jednak pewne różnice, które możemy uchwycić poprzez dokładną analizę treści poszczególnych umów - ogólnych warunków ubezpieczenia. Katalog wyłączeń zróżnicowany jest również w zależności od wariantu ubezpieczenia, który wybieramy

 

Z

 

zakład ubezpieczeń

zakład świadczący usługi ubezpieczeniowe działający w formie spółki akcyjnej lub towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych

 

zasada proporcji

ma ona zastosowanie wówczas, kiedy suma ubezpieczenia mienia jest niższa od jego całkowitej wartości w dniu szkody, odszkodowanie wypłacane jest w takiej proporcji, w jakiej suma ubezpieczenia pozostaje do wartości tego mienia w tym dniu

 

zdarzenie losowe

przypadkowe i niezależne od woli ludzkiej zdarzenie powodujące określone skutki. Cechą zdarzeń losowych jest ich przypadkowość i niezależność od woli człowieka, możliwość ich wystąpienia, powtarzalność i przewidywalność, równomierność w czasie i przestrzeni. najczęściej ubezpieczenie dotyczy tych zdarzeń losowych, których nastąpienie nie jest pewne, ale możliwe. Wyjątkiem jest śmierć, której nastąpienie jest pewne, ale nieznana jest chwila tego zdarzenia